Hamilelik dönemindeki beslenme, bebeğin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesi için ne derece önemli ise, emziklilik dönemindeki beslenme de o derece önemlidir.
Bir bebeğin büyüme ve gelişme döneminde alması gereken en önemli besin anne sütü’dür ve annenin yeterli miktarda ve nitelikte süt üretebilmek için beslenme tarzına dikkat etmesi gerekir. Anne sütü bebe beslenmesinde yeri doldurulamayan bir doğa harikasıdır.
Emzirme döneminde salgılanan süt, annenin aldığı besinlerin bir ürünüdür. Bu nedenle hamilelikte olduğu gibi emzirme döneminde de beslenmenin iki amacı vardır.
Annenin besin depolarını dengede tutarak sağlığını korumak,
•Salgılanan sütün yeterli ve verimliliğini arttırarak bebeğin normal büyüme ve gelişmesin sağlamak.
Anne sütü, bebeklerin büyüme ve gelişmelerini en iyi şekilde sağlamanın yanında, onları başta ishal olmak üzere ortakulak iltihabı, kansızlık, enfeksiyon ve yaşamın ileri dönemlerinde ortaya çıkabilecek kalp damar hastalıkları, diyabet gibi kronik hastalıklardan korur. Ayrıca anne ve bebek arasında psikolojik bağın kurulmasına yardımcı olur.
Emzirme, annenin vücudunun tekrar hamilelik öncesi haline yardımcı olur. Emzirirken düzenli ağırlık kaybı görülürken, anne sütünün üretimi etkilenmez. Annenin günlük tükettiği besinlerin çeşit ve miktarı, vücut depo düzeyi ve psikolojik durumu gibi etmenler; süt miktarını ve kalitesini etkiler.
Anne Sütünün Kalitesini ve Miktarını Arttırmak İçin Neler Tüketilmelidir?
Süt veren annelerin kendi ihtiyaçlarından daha fazla sıvı, enerji, protein, vitamin ve mineral tüketmesi gerekir. Bu besin ögelerini sağlamak için tüketilmesi gereken besin grupları:
1. Süt ve Türevleri
(Süt, yoğurt, peynir ve çeşitleri…)
Günde 2-3 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir su bardağı süt veya yoğurt, iki kibrit kutusu kadar peynir veya çökelek bir porsiyondur.)
Bu gruptaki besinler protein ve kalsiyum açısından zengindirler. Annenin kaybettiği kalsiyum ve sıvı ihtiyacını karşılar. Süt tercih edilmediğinde yerine sütlaç, muhallebi veya sütlü çorbalar tüketilebilir.
2. Et, Tavuk, Balık, Kurubaklagiller, Yumurta
Günde 3-5 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir adet orta boy yumurta, bir ceviz büyüklüğünde köfte veya et, bir kepçe kurubaklagil yemeği, 6-8 yemek kaşığı etli sebze yemeği bir porsiyondur.)
Protein ve yağ açısından zengindirler. Kırmızı et tüketmek annenin artan demir ihtiyacına destek olmaktadır. Bu grupta yer alan kurubaklagiller bol posa içerirler. Doğumdan sonra görülen kabızlık problemini önlemek için gereklidir. Ancak bazı kişilerde gaz yapabilir. Bu durumda alınmamalı veya azaltılmalı, yerine posa oranı yüksek diğer besinler tercih edilmelidir. Özellikle omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olduğu için balık ve su ürünleri tüketimi arttırılmalı, haftada 1-2 kez balık yenilmelidir.
3. Taze Sebze ve Meyveler
Günde 5-6 porsiyon tüketilmelidir.
Bu porsiyonlarda, çeşitliliğin sağlanması için pratik olarak sebze ve meyvelerin 7 rengi birden sağlayacak türde seçilebilir. Sebze ve meyveler vitamin, mineral ve posa yönünden en zengin gruptur. Tarım ürünlerinde kullanılan ilaçlar nedeniyle çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmelidirler.
Bazı sebze ve meyveler gaz yaptığı takdirde sınırlı miktarda alınmalıdır.
4. Tahıllar
(Ekmek, pirinç, makarna, çorba, börek, tatlı vb.)
Günde 6-9 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir ince dilim ekmek, üç yemek kaşığı pilav veya makarna ve bir kase çorba bir porsiyondur.) Bu gruptaki besinlerin karbonhidrat oranı yüksektir. Gebelik sırasında 15 kilo ve üzerinde kilo alan ve gebelik öncesi ağırlığı, normalin üzerinde olan annelerin belirtilen miktarların üzerinde tüketmemeleri gerekir. Bu grupta yer alan tam tahıllı ekmekler, kabızlığı olan anneler tarafından tercih edilmelidir.
5. Yağ
Annelerin gıdalarla aldığı yağ, anne sütünün yağ içeriğini etkiler. Bu nedenle her çeşit sıvı yağdan tüketilmelidir. Zeytinyağı ve diğer sıvı yağlardan (ayçiçek, soyayağı, mısırözü, fındık yağı) ve az da olsa tereyağından karışım şeklinde tüketilmesi yararlı olur.
Gaz Yapıcı Öğelere Dikkat!
Bazı gaz yapıcı öğeler anne sütüne geçebilir bu da bebeğin rahatsız olmasına neden olabilir. Bu nedenle beslenme örüntüsüne dikkat etmeli ve gaz yapabilmesi muhtemel gıdalar tüketilmemelidir. Bu besinler, gaz yapmasına rağmen anne sütünü sulandırıp, verimini arttıracağı için; eğer size olumsuz etki yapmıyorsa tercih edebilirsiniz.