Meyan Kökü: Baklagillerden kalın rizomlu bir ağaçcıktır. Meyan, ortalama olarak 1 metreye kadar boylanabilen, çok yıllık, salkım şeklinde, mavimsi çiçekler açan, sıralı ve sık yaprakları olan bir bitkidir. Kullanılan kısmı kökleridir. Ayrıca, çeşitli vitaminler ve mineraller bakımından da zengindir. İçeriğinde glikoz, sakkaroz, nişasta, tanen, asparagin, yağ, zamk, reçine ve glisirizin vardır. Meyan balı da kökünden elde edilir.
Diğer İsimleri: Piyan, Boyan, Glycyrrhiza glabra, Licorice, Reglisse
Yetiştirildiği Yerler: Vatanı Türkiye, Akdeniz ülkeleri, Ukrayna, Rusya, Türkistan olup günümüzde ılıman iklimli olan her yörede yetiştirilebilir.
Toplanması ve Saklanması: Meyan kökleri söküldükten sonra yıkanır, 15-40cm boylarında doğranarak kurutulur, nemden ve güneş ışınlarında uzakta muhafaza edilir. Meyan kökleri soyulduktan sonra veya soyulmadan kurutulur, bu nedenle soyulmuş ve soyulmamış diye iki türü mevcuttur.
Faydaları:
İştahı açar.
İdrar söktürür.
Kabızlığı giderir.
Öksürüğü keser.
Yüksek tansiyonu düşürür.
Kanseri önlemeye yardımcı olur.
İncebağırsak iltihaplarını giderir.
Vücuda serinlik ve rahatlık verir.
Hazmı kolaylaştırır, bağırsakları rahatlatır.
Adet öncesi oluşan ağrı ve gerginliği azaltır.
Göğüs yumuşatıcı ve balgam söktürücüdür.
Ses kısıklıklarına iyi gelir.
Grip, nezle, anjin ve nefes darlığında faydalıdır.
Anti iltihapsal aktivitesi nedeniyle şişmeler ve arteritleri iyileştirmede yararlı olur.
Kronik yorgunluk ve fibromiyalji de belirtileri azaltır, enerjiyi artırır, bitkinliği giderir.
Antibakteriyel ve antifungal etkileri ile zararlı bakterilere ve iltihaplara karşı etkilidir.
Mide ve onikiparmak bağırsağı ülseri, gastrit ve ince bağırsak iltihaplarında faydalıdır.
Kadınların hormon seviyelerini normalleştirmeye yardımcı olarak menopoz semptomlarını tedavide faydalı olur.
Kronik hepatit ve siroz tedavisinde oldukça faydalı olan meyan kökü antiviral etkileri ile özellikle Hepatit A ve Hepatit C hastalıklarına neden olan virüslere karşı etkilidir.
Nasıl Kullanılır? Meyan bitkisinin kökleri temizlenip kurutulduktan sonra toz haline getirilerek bitkisel bir tatlandırıcı olarak ya da tıbbi amaçlarla kullanılır. Meyan kökünün dövülüp lif haline getirildikten sonra karbonat ve tarçın ile çeşitli işlemlerden geçirilmesi ile elde edilen meyan şerbeti, özellikle sıcak günlerde sevilerek tüketilen bir serinleticidir. Piyasada çubuklar halinde satılan meyan kökü ağızda emilerek aynı tıbbi etkilerinden yararlanılır veya meyan balı suda kolayca eritilerek içilir. Ayrıca meyan balının mukozayi koruyucu ve yara iyileştirici etkileri vardır.
Meyan Çayı: Yarım kahve kaşığı kıyılmış meyan kökü üstüne bir fincan kaynar su döküldükten sonra 5 dakika demlenir ve süzülerek içilir.
Meyan Balı: Meyan balı meyan köklerinin kaynar suyla karıştırılmasından sonra alçak basınçta yoğunlaştırılması yoluyla yapılır. Siyah renkte sert bir yapıdadır. Toz veya çubuk halde satılır. Yara tedavisi için oldukça faydalıdır. Bu özelliği ülser yaraları için de kendini gösterir.
Zararları:
Vücutta sıvı birikmesine yol açabilir.
Fazlası tiryakilik yapar ve zararlı olur.
Böbrek rahatsızlığı bulunanlar kullanmamalıdır.
Günlük en yüksek doz 600 mg glisirizin aşılmamalıdır!
Kalp hastalarının kullandığı ilaç olan Digoxin alanlar meyan otu kullanmamalıdır.
Meyan kökünün faydaları meyan kökünün kullanımı nın bilinçli şekilde uygulanmasından geçiyor.
Yüksek tansiyona sebep olabilir. Tansiyon ilacı kullananlar aynı anda meyan kökü kullanmamalıdır.
Meyan kökü kullanımı potasyum kaybına yol açabileceği için potasyum içeren yiyecekler de alınmalıdır.
Altı haftadan daha uzun bir süre yüksek miktarda alımı toksik etkiye neden olabilir. Kullandıktan sonra 3 hafta ara verilmesi tavsiye edilmektedir.