Doğum tarihi: 28 Şubat 1886
Ölüm tarihi: 01 Nisan 1978
Kaç yaşında öldü: 92
Burcu: Balık
Meslek: Eğitimci, Yazar
Doğum yeri: İstanbul
Ölüm yeri: Ankara
Türk eğitim tarihine büyük önemi olan bir düşünür ve bilim adamıdır. “Eğitim Reformu Akımı”’nın Türkiye’deki en büyük temsilcisidir.
İsmayil Hakkı Baltacıoğlu, 28 Şubat 1886 tarihinde İstanbul Cihangir’de doğmuştur. Babası Mucurlu Baltacıoğlu İbrahim Edhem Efendi, annesi Düzceli Hamdune Hanım’dır. İlk öğrenimine Cihangir Sirkeci Mescidi içindeki mahalle mektebinde başladı; Kabataş’taki Şemsülmekâtib ile Firuzağa’daki Meşrik-ı Füyüzât adlı özel okullarda ve Kışlaarkası İlkmektebi’nde devam etti. Orta öğrenimini Fevziye Rüşdiyesi’nde yaptı. 1899’da girdiği Vefa İdâdîsi’nden 1903’te mezun oldu. Okul hayatında aldığı hat dersleri ve tiyatrolar, sanata ilgi duymasında etkili oldu. Liseyi tamamladığı yıl, İkdam Gazetesi’nde yayımladığı yazılarla yazarlık hayatı başladı. Daha sonra Dârülfünûn-ı Osmânî’nin Ulum-u Tabiye (Fen) şubesine girdi (1904). 1908’de eğitimini tamamladı. Öğrenimi sırasında hat dresleri almayı sürdürdü. Burada özellikle kimya, fizik ve morfoloji derslerine karşı olan büyük ilgisi yanında hocası Kadri Efendi’den de hüsn-i hat dersleri almaya başladı. Öğrenciliği sırasında Divan-ı Humayun Katipliği’nde görev yaptı.
İsmayil Hakkı Baltacıoğlu, mezuniyetinin ardından Darülmuallimin-i İbtidaiyye’de (İlköğretmen Okulu) hat öğretmenliği yaptı. Bu okula müdür olarak atanan reformcu eğitimci Mustafa Satı Bey ile birlikte çalıştı.
1910 yılında Mustafa Satı Bey’in tavsiyesi ve Maarif Nazırı Emrullah Efendi’nin onayı ile pedagoji ve el sanatları konusunda inceleme yapmak üzere Avrupa’ya gönderildi. Paris, Londra, Belçika, İsviçre, Almanya’da bulundu. Batı dünyasında eğitim alanında yapılanları inceledi. Teoriden çok uygulamaya ağırlık veren İngiliz sistemi ilgisini çekti.
Üniversite reformundan sonra üniversiteden tasfiye edilince enerjisinin büyük bölümünü haftalık düşün ve sanat gazetesi Yeni Adam’ı çıkarmaya verdi. İlk sayısı 01 Ocak 1934’te yayımlanan dergi, yayını 46 yıl sürdürdü.
1943 & 1950 yılları arasında iki dönem milletvekilliği yaptı. VII. dönemde Afyonkarahisar, VIII. yasama döneminde Kırşehir milletvekili olarak mecliste yer aldı.
1950 yılında milletvekilliğinden emekli olduktan sonra Yeni Adam Dergisi’ni yayınlamaya devam etti. Konferanslar verdi, kitaplar yayınladı. 1942’de üstlendiği Türk Dil Kurumu Terim Kolu Başkanlığı görevini 1957 yılına değin sürdürdü. 1950 & 1957 arasında Din Yolu adında bir dergi daha çıkardı ancak bu dergiyi ilk yedi sayısından sonra başkalarına devretti. 1957 yılında Kur’an’ı Türkçeye çevirdi.
İsmayil Hakkı Baltacıoğlu, Eğitim, Sosyoloji, Felsefe, öykü, sahne oyunları, halk eğitimi ve din ile ilgili eserler kaleme aldı.
İsmayil Hakkı Baltacıoğlu, 01 Nisan 1978 tarihinde Ankara’da 92 yaşında ölmüştür.
Kitapları:
Hikâye ve Romanları:
1942 – Yalnızlar (Hikâye)
1942 – 2. Batak (Roman)
Tiyatro eserleri:
1939 – İnanmak
1939 – Salt Çelebi
1939 – Hayvanlar
1940 – Akıl Taciri
1940 – Kafa Tamircisi
1940 – Andaval Palas
1946 – Kütük
1949 – Dolap Beygiri
1949 – Karagöz Ankara’da
1961 – Küçük Şehit
Felsefe kitapları:
1922 – Kalbin Gözü
1925 – Rousseau’nun Terbiye Felsefesi
1938 – Felsefe
Sosyoloji kitapları:
1918 – Maarifte Siyâset
1933 – Târih ve Terbiye
1943 – Türk’e Doğru
1943 – Batı’ya Doğru
1966 – Ziya Gökalp
Estetiğe dâir eserleri:
1931 – Demokrasi ve Sanat
1934 – Sanat
1941 – Tiyatro
1942 – Karagöz Tekniği ve Estetik
1958 – Türkler’de Yazı Sanatı
Dinî eserleri:
1957 – Kur’ân Tercümesi
1961 – Büyük Tefsir