Doğum tarihi: 27 Mart 1889
Ölüm tarihi: 13 Aralık 1974
Kaç yaşında öldü: 85
Burcu: Koç
Meslek: Yazar, Siyasetçi
Doğum yeri: Kahire
Ölüm yeri: Ankara
“Yaban”, “Kiralık Konak” ve “Sodom ve Gomore” gibi romanlarıyla tanınan oyun, gazete ve roman yazarı.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 27 Mart 1889’da Kahire’de doğdu. Babası Karaosmanoğulları’ndan Abdülkadir Bey, annesi ise İkbal Hanım’dı. Eğitim hayatına ailesiyle birlikte gittiği Manisa’da başladı. Mısır’daki çocukluk günlerinde babasının zengin kütüphanesinden yararlanmaktaydı. 1903’te girdiği İzmir İdadisi’nde Ömer Seyfettin, Şahabettin Süleyman ve Baha Tevfik ile tanıştı.
Babasının ölümü üzerine annesiyle Mısır’a dönerek eğitimini İskenderiye’deki bir Fransız okulunda tamamladı. Ardından 1908 yılında İstanbul Hukuk Mektebi’ne girdi ancak burayı bitiremedi. İstanbul’a gelişinden bir sene sonra Şahabettin Süleyman’nın aracığıyla Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Fecr-i Atici’lerin “sanat kişiseldir” görüşünü paylaştığı bu ilk döneminde “Nirvana” adlı bir oyun ve makaleler yazmaktaydı. Muhit, Şiir ve Tefekkür, Servet-i Fünun, Rübab, Türk Yurdu, Peyam-ı Edebi, Yeni Mecmua ve İkdam gibi gazete ve dergilerde yazıları yayınlandı.
1916 yılında rahatsızlanarak İsviçre’ye gitti ve burada üç yıl kaldı. I. Dünya Savaşı’nda ülkenin içinde bulunduğu koşullar neticesinde Ziya Gökalp’dan etkilenerek sade bir dil ve Milli Edebiyat akımlarını benimsedi. Mütareke dönemine İkdam Gazetesi’ndeki yazılarıyla destek verdi. 1921 yılında Ankara’ya çağırılarak “Tetkik-i Mezalim” komisyonunda görevlendirildi. Komisyondaki görevi nedeniyle Kütahya, Gediz, Simav ve Sakarya’ya gitti. Bu sırada 1922 yılında ilk romanı “Nur Baba” basılmadan önce gazetede yayınlandı.
Yakup Kadri Karaosmanoğlu, 11 Ekim 1923 tarihinde Burhan Asaf Belge’nin kız kardeşi Leman hanım ile evlendi.
Cumhuriyet’in ilanından sonra 1931’te Manisa, 1932’de Mardin milletvekili seçilerek meclise girdi. 1932 yılında Vedat Nedim Tör, Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Asaf Belge ve İsmail Hüsrev Tökin ile birlikte “Kadro” isimli dergiyi kurdular. Ancak savunduğu bazı görüşler yüzünden 1934 yılında dergi kapatıldı. Derginin kapatılmasından sonra Tiran elçiliğine atandı. Ardından 1935’te Prag, 1939’da La Hay, 1942’de Bern, 1949’da Tahran ve 1951’de yine Bern elçiliklerine getirildi. 27 Mayıs 1960’tan sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçilen Karaosmanoğlu, 1961 & 1965 yılları arasında Manisa Milletvekilli olarak görev yaptı.
Bir süre Ulus Gazetesi’nin başyazarlığını yaptıktan sonra Anadolu Ajansı’nın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yaptı. 13 Aralık 1974’te Ankara’da vefat eden Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Beşiktaş’ta Yahya Efendi Mezarlığı’na defnedildi.
Daha çok romancı yönüyle öne çıkan Yakup Kadri Karaosmanoğlu, yazarlık yaşamı boyunca Batı Edebiyatı’nında etkisi altında kaldı. Balzac, Gustave Flaubert ve Emile Zola’dan etkilendi. Yaşadığı dönemin olaylarını tarihsel olarak inceleyerek romanlarından yer verdi. 1. Dünya Savaşı öncesi dönemi “Kiralık Konak”, II. Meşrutiyeti “Sodom ve Gomore” ve Mütareke Dönemi’ni “Yaban” adlı romanlarında ele aldı.
Eserleri:
Roman:
1922 – Kiralık Konak
1922 – Nur Baba
1927 – Hüküm Gecesi
1928 – Sodom ve Gomore
1932 – Yaban
1934 – Ankara
1937 – Bir Sürgün
1953 – Panaroma (2 cilt)
1956 – Hep O Şarkı
Öykü:
1914 – Bir Serencam
1923 – Rahmet
1947 – Milli Savaş Hikâyeleri
2015 – Hikayeler
Şiir:
1922 – Erenlerin Bağından
1940 – Okun Ucundan
Oyun:
1909 – Nirvana
Anı:
1955 – Zoraki Diplomat
1957 – Anamın Kitabı
1958 – Vatan Yolunda
1968 – Politikada 45 Yıl
1969 – Gençlik ve Edebiyat Hatıraları
Monografi:
1934 – Ahmet Haşim
1946 – Atatürk
Makale:
1922 – İzmir’den Bursa’ya (Halide Edip Adıvar, Falih Rıfkı Atay ve Mehmet Asım Us ile birlikte)
1923 – Kadınlık ve Kadınlarımız
1928 – Seçme Yazılar
1929 – Ergenekon (iki cilt)
1942 – Alp Dağları’ndan ve Miss Chalfrin’in Albümünden