Fejoya: Özellikleri ve Tarihçesi: Fejoya (Fejoya sellowiana ya da Acca sellowiana) Myrtaceae familyasına dahil olan bir türdür. Anavatanı Güney Amerika’dır. Brezilya, Paraguay, Uruguay ve Kuzey Arjantin’de doğal olarak yetişmektedir. Avrupa’ya 19. asrın sonlarında getirilmiştir. Bu yüzyılın başında da Avrupa ve özellikle Akdeniz ülkelerindeki arboratum ve botanik bahçelerinde yer almaya başlamıştır. (Pugliano 1987)
Meyvesi yaklaşık ceviz büyüklüğünde olup, yeşil renktedir. Meyve tohumu kivi tohumuna benzemekte, bir meyvede yaklaşık 25-30 adet tohum bulunmaktadır. Fidanlar dikildikten 3-5 yılda meyve vermeye başlamaktadır. Aroması çilek, muz, kivi karışımıdır.
İklim itibariyle ılıman iklime sahip bölgelerimizde özellikle Karadeniz ile Marmara, Ege, Akdeniz Bölgelerimizde de yetiştiği bilinmektedir.
Yetiştirildiği Yerler: Ticari olarak yetiştirildiği ülkelerin başında ABD (Kalifornia ve Florida), Yeni Zelanda, İsrail ve İtalya gelmektedir. Benzer iklimi olan diğer bazı ülkelerde de bazı koleksiyonlarda bitki yer almaktadır. Gürcistan ve Azerbaycan‘dan Bölgemize, Feiko hatta ağaç Kivisi adıyla 3-5 yıl önce getirilen Fejoya henüz tam olarak tanınmamış bir meyvedir. Fide üreticilerinin artmasıyla ülkemizin ılıman bölgelerinde yetiştirilmesine yeni yeni başlanmıştır.
Fejoya çalı formunda çok yıllık bir meyve olup, görünümü itibariyle zeytin ağacına benzemekte, kışın yaprağını dökmemektedir. Yaprakları zeytin yaprağını andırır, Toprak seviyesinden itibaren dal vermekte olup, iyi bir budama ile çok güzel şekil vermek mümkün olmaktadır. Bitki boyu 4 metre kadar olup 3×3 metre aralıklarla dikim yapılırsa dekar (dönüme)’a 100-110 fide dikmek mümkün olur.
Faydaları:
Sindirim sisteminin çalışmasını düzenleyen feijoa meyvesi, dizanteri gibi bulaşıcı hastalıkların tedavisine yardımcı olur. Şiddetli ishalin durdurulmasında önemli rol oynayan meyve ülser, gastrit, gaz, şişkinlik gibi durumlarda semptomları azaltmaya yardımcı olur.
Üst solunum yolları enfeksiyonları ve özellikle şiddetli öksürükte feijoa ağacının yapraklarından hazırlanan çay tüketilebilir.
İltihaplı hastalıkların tedavisine yardımcı olur.
Kan şekerinin düzenlenmesinde etkili olan meyve düzenli olarak önerilen miktarlarda tüketildiğinde antidiyabetik rol oynar.
İçeriğinde yer alan antioksidan bileşenler sayesinde vücutta biriken toksin maddelerin atımını kolaylaştıran feijoa bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara yakalanma riskini azaltır. Özellikle bağışıklık sistemindeki bozukluklara bağlı olarak gelişen kanser hücresi oluşumunu engeller ve oluşan hücrelerin çoğalmasını önler.
Vücutta biriken fazla suyun dışarıya atılmasında önemli rol oynayan meyve idrar söktürücü özelliğinden dolayı ödem çözücü görev yapar.
Yüksek oranda lif içerir. Mide boşalımını geciktirici özelliği nedeniyle hem kan şekerini yavaş yükseltir hem de uzun süre tokluk hissi sağlayarak zayıflama diyetlerinin etkinliğini artırır.
Bağırsak hareketlerini hızlandıran lif içeriği sayesinde kabızlığın önlenmesine destek olur. Bu özelliklerinden dolayı özellikle zayıflama diyetlerinde önerilen bir meyvedir.
İçeriğinde yer alan iyot mineralinden dolayı guatr hastalarının mevcut tedavilerinde destekleyici tol oynar.
Hücre zarının korunmasında etkindir. İçerdiği vitamin, mineral ve fenol bileşenler sayesinde vücudun genel sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Feijoa ağacının yaprakları kaynatılarak suyu içildiğinde baş ağrısını hafifletebilir.
Nasıl ve Nerede Kullanılır? Kabuğu soyulmadan taze olarak tüketilebilen feijoa meyvesi kabuklu halde tüketildiğinde daha mayhoş bir tada sahiptir. Kabukları soyulduktan sonra bir bıçak yardımıyla ikiye bölünen meyve tatlı kaşığı yardımıyla da yenilebilir.
Taze meyve olarak sofralarda tüketilebilen feijoa, taze olarak doğrudan pasta ya da bisküvi yapımında da kullanılabilir. İşlenmiş gıdalara aroma sağlayıcı ve tatlandırıcı olarak eklenen meyve özellikle Yeni Zelanda, Avustralya ve ABD’de likör ve şaraplarda da kullanılır.
Feijoa reçeli, marmelatı, kompostosu, meyve suyu konservesi, meyve jeli yapılabilir. Meyvesi ve yaprakları kurutularak çay olarak da kullanılabilen feijoa özellikle dondurma ürünlerinde lezzet ve aroma sağlayan özelliği ile dikkat çeker.
Asya ve Güney Amerika ülkelerinde meyvenin üzerine sos, şeker ya da tuz dökülerek tüketimi yaygındır. Ev içerisinde kuru ya da taze olarak kek, pasta, tart ve çöreklerin içerisine atılabilir. Feijoa meyvesinin suyu çıkartılarak diğer meyve suları ile ya da sade olarak soğuk şekilde tüketilebilir.
Kendine has aromaya sahip olan meyve kozmetik sektöründe de kullanılır. Büyük, canlı çiçekleri ve yeşil yaprakları ile peyzaj mimarisinde dekoratif amaçlı yaygın olarak kullanılır.
Muhafaza Koşulları: Kesilince rengi çabuk koyulaştığı için üzerine limon sürünüz.
Besin değerleri: C vitamini, İyot ve Potasyum içermektedir.